PHÒNG NGỪA 4 CHẤN THƯƠNG VAI HAY GẶP VÀ CÁCH XỬ TRÍ

Chấn thương khớp vai là một dạng chấn thương phổ biến, thường gặp ở những người hay chơi hoặc tham gia thi đấu các môn thể thao. Trường hợp chấn thương vai nặng có thể dẫn đến nhiều biến chứng không ngờ như cứng khớp, teo cơ,… gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống hằng ngày của bệnh nhân.

Cấu tạo của vai

Vai được tạo thành bởi ba xương chính gồm: xương vai, xương đòn và đầu trên xương cánh tay. Đầu trên xương cánh tay có dạng chỏm cầu, tiếp khớp với mặt khớp lõm của xương bả vai (ổ chảo). Đầu ngoài xương đòn tiếp khớp với mỏm cùng vai ở khớp cùng vai – đòn. Bao quanh vai là một nhóm cơ và dây chằng. Dây chằng có nhiệm vụ kết nối các xương của vai giúp giữ vững khớp vai. Trong khi đó, gân nối giữa cơ và xương, giúp cử động khớp vai.

Các chấn thương vai thường gặp

Có 4 loại chấn thương phổ biến nhất ở vùng vai bao gồm:

1. Trật khớp vai

Trật khớp vai xảy ra khi chỏm xương cánh tay trật khỏi ổ chảo xương bả vai. Đây là chấn thương vùng vai rất thường gặp.

Trật khớp cùng vai – đòn xảy ra khi đầu ngoài xương đòn bị bật ra khỏi vị trí tiếp khớp bình thường với mỏm cùng vai, thường do cơ chế ngã đập vai nền cứng hoặc chống tay.

Khi bị trật khớp vùng vai, người bệnh cảm thấy đau dữ dội, sưng/bầm tím vùng vai, có thể lan xuống cánh tay. Đồng thời, khớp vai không di chuyển được như bình thường. Nếu trật khớp nặng, xung quanh vùng khớp tổn thương sẽ bị biến dạng, có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

2. Tổn thương sụn viền khớp vai

Tổn thương sụn viền khớp vai gồm hai tổn thương chính là tổn thương sụn viền trên (tổn thương SLAP), và tổn thương sụn viền trước (tổn thương Bankart), là một trong các chấn thương thể thao thường gặp. Sụn viền là cấu trúc sụn – sợi nằm ở rìa ổ chảo xương bả vai, có tác dụng làm sâu thêm ổ chảo, tăng mặt tiếp xúc giữa chỏm và ổ chảo. Sụn viền có thể bị tổn thương do các chấn thương ở khớp vai hay thoái hóa theo tuổi tác. 

Triệu chứng của tổn thương sụn viền tương tự như các chấn thương ở khớp, xương vai khác. Người bệnh sẽ cảm thấy đau (dữ dội hoặc ê ẩm tùy mức độ tổn thương) lan xuống vùng cánh tay/cẳng tay, giảm vận động, khớp vai phát tiếng lạo xạo khi cử động vai.

3. Hội chứng Rotator Cuff

Hội chứng chóp xoay (Rotator Cuff) đề cập đến tình trạng chấn thương xảy ra ở nhóm gân cơ chóp xoay, phổ biến nhất là rách gân. Triệu chứng dễ nhận thấy nhất của hội chứng này là đau và nhức vai, đặc biệt là vào ban đêm; khó nằm nghiêng ở bên vai bị tổn thương, vai yếu dần và không còn linh hoạt như bình thường. 

4. Gãy xương đòn

Xương có thể bị gãy, nứt nếu bạn bị ngã hoặc va chạm mạnh. Các vị trí gãy phổ biến nhất ở vùng xương đòn rồi đến đầu trên xương cánh tay. Khi gãy xương hay rạn xương bạn sẽ cảm nhận đau nhức dữ dội, đồng thời có dấu hiệu bầm tím xung quanh vùng chấn thương. Nếu xương đòn bị gãy, vai có thể chảy xệ và bạn không thể nhấc cánh tay lên. 

Dấu hiệu chấn thương vai phổ biến

Nếu lo lắng mình có triệu chứng chấn thương ở vai, bạn hãy tự hỏi bản thân một số câu hỏi sau:

• Mình có thể cử động cánh tay bình thường không? Vai của mình có quá cứng hoặc đau không?
• Mình có cảm thấy như vai sắp bật ra khỏi ổ chảo?
• Vai mình có đủ vững chắc để thực hiện các hoạt động hàng ngày không?

Nếu hầu hết câu trả lời là “Có”, có thể bạn đã bị tổn thương vùng vai mức độ nhẹ. Hãy nghỉ ngơi và chườm lạnh vùng bị thương trong vài ngày, nếu tình trạng không thuyên giảm cần đến gặp bác sĩ để có hướng xử trí phù hợp. Tuy nhiên, nếu có thêm những biểu hiệu sau đi kèm, có lẽ tổn thương đã ở mức độ trung bình đến nặng, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay:

• Khớp vai trông như bị biến dạng
• Không thể sử dụng vai trong mọi hoạt động dù là đơn giản nhất
• Đau dữ dội vùng vai
• Vai bị sưng đột ngột
• Cánh tay hoặc bàn tay bị yếu, tê cứng

Chấn thương khớp vai xảy ra khi nào?

• Do vận động quá mức, lặp đi lặp lại nhiều lần, chẳng hạn như bơi lội, chơi quần vợt, cầu lông.
• Chơi thể thao sai kỹ thuật, không khởi động hoặc khởi động không kỹ trước khi thực hiện các động tác đưa tay qua đầu, xoay vai lặp đi lặp lại nhiều lần; chẳng hạn như chơi tennis, cầu lông, bơi lội, cử tạ…
• Chấn thương vai cũng có thể xảy ra khi mang vật nặng hoặc tai nạn giao thông, tai nạn lao động.
• Với những người lớn tuổi, gân cơ đã bị thoái hóa nên ngay cả khi gặp chấn thương nhẹ hoặc chỉ với các vận động vai quá mức cũng có thể dẫn đến rách gân.

Khi khớp vai bị chấn thương, người bệnh thường có các biểu hiện như:

• Cơn đau ở khớp vai thường kéo dài âm ỉ, lan dần từ khớp vai, bắp tay đến khuỷu tay.
• Cơn đau tăng dần khi người bệnh cố vận động khớp vai như vung tay hay nâng tay lên.
• Có cảm giác tay yếu đi.
• Có thể kèm theo sưng, lỏng hoặc cứng khớp.

Làm gì khi bị chấn thương vai?

Khi bị chấn thương ở vai, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau:

1. Nghỉ ngơi

Người bệnh cần tích cực nghỉ ngơi và tránh tham gia thể thao, đặc biệt là các môn cần vung tay quá đầu như quần vợt, cầu lông,… cũng như không nên khiêng vác các đồ vật nặng.

2. Chườm lạnh

Chườm lạnh có tác dụng ngăn ngừa hoặc làm giảm tình trạng sưng nề, đồng thời giảm co thắt cơ và giảm đau hiệu quả. Theo đó, trong khoảng 1 – 3 ngày đầu (kể từ lúc xảy ra chấn thương), bạn nên chườm lạnh vùng vai bị thương trong vòng 15 – 20 phút/lần, ngoài ra mỗi lần chườm nên cách nhau 2 – 3 giờ

3. Dùng thuốc giảm đau

Các loại thuốc loại thuốc không kê đơn như Aspirin hoặc Ibuprofen có tác dụng giảm đau và sưng. Ngoài ra, tiêm steroid (corticoid) vào khớp vai cũng rất phổ biến với những trường hợp trầm trọng hơn hoặc cần giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên, các thuốc uống và thuốc tiêm giảm đau đều có nhiều tác dụng phụ nên người bệnh không nên tự ý sử dụng khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Hoặc để hạn chế các tác dụng phụ, có thể sử dụng các gel bôi giảm đau dược liệu nano.

4. Vật lí trị liệu

Vật lý trị liệu cũng là lựa chọn điều trị phổ biến nhất cho các loại chấn thương vai. Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ thiết kế các bài tập phù hợp để phục hồi sức mạnh và tính linh hoạt của khớp vai, nhờ đó giúp giảm đau, cứng và khó chịu do chấn thương. 

Đối với những trường hợp tổn thương nặng ở vai phải phẫu thuật, vật lý trị liệu còn có tác dụng tăng tốc độ phục hồi sau phẫu thuật. 

5. Phẫu thuật

Trong trường hợp các phương pháp điều trị bảo tồn không có hiệu quả, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật. Tuy nhiên, phương pháp này tồn tại nhiều rủi ro nên thường được chỉ định cho những trường hợp chấn thương vai nghiêm trọng.

Khi gặp phải các chấn thương thể thao hãy nhanh chóng đến Vietlife Clinic với trang bị đầy đủ cơ sở vật chất và máy móc hiện đại, các quy trình thăm khám, điều trị được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, kinh nghiệm sẽ đem lại kết quả điều trị bệnh tối ưu cho Quý khách hàng.

Trong trường hợp bạn cần được tư vấn và đăng ký khám, hãy liên hệ ngay với Vietlife qua hotline (024) 73078999; Bộ phận CSKH  sẽ hỗ trợ bạn đặt lịch khám và tư vấn cụ thể hơn về các dịch vụ tại Vietlife Clinic.