BONG GÂN & NHỮNG ĐIỀU BẠN CÓ THỂ CHƯA BIẾT

Bong gân là khi dây chằng bị tổn thương do tai nạn hoặc chấn thương. Nó thường được cho là “bong gân”. Dây chằng ổn định và làm cứng khớp, giữ cho khớp thẳng hàng và hạn chế chuyển động của khớp trong phạm vi bình thường. Khi các dây chằng thực hiện các chức năng này bị tổn thương, chúng sẽ bị rách hoặc giãn ra và không thể giữ khớp lại với nhau. Trong trường hợp nghiêm trọng, khớp bị bong gân bị kéo dài và xương bị lệch, hoặc khớp nằm ngoài phạm vi bình thường.

1. Các giai đoạn của bong gân

Các giai đoạn của bong gân là:

• Bong gân độ I: Đau và sưng mức độ nhẹ tại khớp, không mất vững khớp, có thể vận động khớp nhẹ nhàng.
• Bong gân độ II: Đau và sưng mức độ vừa, bầm tím tại chỗ, đau nhiều và có thể mất vững nếu vận động khớp.
• Bong gân độ III: Đau và sưng mức độ nặng, bầm tím lan rộng, khớp mất vững, dây chằng bị rách hoặc đứt hoàn toàn.

2. Nguyên nhân

Bong gân có thể do tập thể dục hoặc tai nạn tác động mạnh. Ví dụ, bong gân có thể xảy ra nếu đầu gối của bạn đập vào bảng điều khiển trong một vụ tai nạn ô tô hoặc nếu bạn trượt trên băng và tiếp đất bằng cổ tay hoặc vai.

3. Triệu chứng

Khi khớp bị bong gân và dây chằng bị xoắn hoặc kéo căng, khớp không thể giữ bình thường. Trong trường hợp nghiêm trọng, khớp bị bong gân bị kéo dài và xương bị trật hoặc khớp nằm ngoài phạm vi bình thường. Đau nhức được cảm nhận, và khớp bị ảnh hưởng phát triển đau và sưng. Trong trường hợp bong gân vừa đến nặng, hình dạng và chức năng của khớp có thể thay đổi. Các khớp có thể cảm thấy không ổn định hoặc không thoải mái, các khớp có thể cảm thấy quá lỏng lẻo, các xương có thể bị lệch khỏi vị trí hoặc các khớp có thể cảm thấy nằm ngoài phạm vi chuyển động bình thường.

4. Chẩn đoán

Kiểm tra vùng chấn thương dây chằng xem có bị sưng hoặc bầm tím không. Kiểm tra cảm giác đau khi ấn vào mô dây chằng. Chụp X-quang để kiểm tra gãy xương hoặc trật khớp. Siêu âm có thể được thực hiện để xác định mức độ tổn thương mô.

5. Điều trị

Chườm đá ngay sau khi bị thương để giảm sưng. Để khớp nghỉ ngơi bằng cách sử dụng nạng hoặc băng để tạm thời giảm căng thẳng cho vùng bị bong gân. Bạn cũng có thể dùng gel bôi Inflapain Extra để giảm đau và sưng. Khi cơn đau ở khớp giảm dần, chườm ấm khi cần thiết để cải thiện lưu lượng máu quanh khớp. Các bài tập phục hồi chức năng để tăng cường cơ bắp. Khi các cơ được tăng cường sức mạnh, các khớp sẽ ổn định và ít có khả năng bị chấn thương trở lại.

Đối với bong gân mức độ I có thể được điều trị bằng cách nghỉ ngơi và sử dụng gel bôi giảm đau thông thường tại nhà

Hiệp hội Phẫu thuật viên chấn thương Hoa Kỳ (AAOS) khuyến cáo: Bong gân mức độ nhẹ cơ bản được điều trị phối hợp bằng các biện pháp như sau được viết tắt bằng 4 chữ cái đầu của tiếng Anh RICE hoặc cải tiến thêm là (PRICES)

• PROTECTION (Bảo vệ): Cần bất động và bảo vệ khớp của bạn bằng các dụng cụ hỗ trợ như nẹp, đai, bột nếu cần…
• REST (Nghỉ ngơi tuyệt đối): Hạn chế đi lại nếu bong gân cổ chân, hạn chế sử dụng bên tay bị bong gân. Hãy để cho khớp và gân cơ của bạn được nghỉ ngơi, có thời gian để phục hồi hoàn toàn.
• ICE (Chườm đá) Nước đá giúp giảm sưng và viêm. Lưu ý không bao giờ chườm đá trực tiếp lên da. Thay vào đó, hãy quấn một chiếc khăn mỏng quanh túi đá. Để nó trên vùng khớp đau của bạn trong 20 phút, sau đó lấy đá ra trong 10 phút. Lặp lại càng nhiều càng tốt trong 24 đến 72 giờ đầu tiên.
• COMPRESSION (Băng ép) Băng ép sẽ giúp giảm sưng. Băng quanh khớp bị bong gân bằng băng thun hoặc dụng cụ băng ép chuyên dụng. Tuy nhiên, đừng băng ép quá chặt hoặc quá lỏng, băng vừa tay và tăng số vòng lên để tăng áp lực thay vì ép ngay từ đầu.
• ELEVATION (Giữ cao vùng khớp bị chấn thương) Cố gắng giữ cho khớp bị ảnh hưởng được nâng cao hơn mức tim của bạn. Điều này sẽ giúp giảm sưng nề. Hay treo tay bằng túi treo tay khi đứng hoặc để tay lên bụng, ngực khi nằm. Gác cao chân bằng đệm, gối khi nằm.
• SUPPORT (Nhận hỗ trợ y tế): Bạn cần được sự hỗ trợ của các nhân viên y tế từ thời điểm chấn thương đến khi bình phục hoàn toàn.

Đối với bong gân ở giai đoạn 3, trong đó dây chằng bị rách hoặc đứt hoàn toàn và mất ổn định khớp, việc điều trị tùy thuộc vào dây chằng bị tổn thương. Trong một số trường hợp, dây chằng bị tổn thương có thể được tái tạo bằng phẫu thuật, hoặc ghép tự thân hoặc ghép đồng loại có thể được sử dụng để thay thế dây chằng bị tổn thương. Họ cũng có thể tạm thời đeo nẹp hoặc nẹp.

6. Thời gian để hồi phục sau chấn thương bong gân

• Với bong gân độ I, bạn cần nghỉ ngơi từ 2 – 3 tuần.
• Với bong gân độ II, bạn cần từ 3 – 6 tuần để điều trị.
• Với bong gân độ III, bạn có thể cần phải phẫu thuật để điều trị và nhiều trường hợp cần tới 3 – 6 tháng để điều trị.

Nếu bong gân kèm với các chấn thương khác như gãy xương, bạn cần nhiều thời gian hơn thế để hồi phục.

7. Cách phòng ngừa

Để ngăn ngừa bong gân, phải tránh tai nạn và chấn thương. Dưới đây là một số điều cần ghi nhớ khi sống vì nó:

① Khởi động kỹ và giãn cơ trước khi tập.

② Tập các bài tập tăng cường cơ quanh khớp.

③ Không đột ngột tăng cường độ thời gian tập luyện. Đừng tập thể dục quá cường độ cao. Cường độ nên được tăng lên liên tục.

④ Mang giày thoải mái, phù hợp với loại bài tập và chân của bạn.

⑤ Mặc đồ bảo hộ. Người trượt tuyết và người trượt ván nội tuyến bảo vệ cổ tay của họ bằng cách đeo nẹp cổ tay hoặc thanh nẹp.

Bong gân là một trong những tổn thương thường gặp và có thể để lại hậu quả nếu không biết cách xử trí đúng. Khi gặp phải các chấn thương thể thao hãy nhanh chóng đến Vietlife Clinic với trang bị đầy đủ cơ sở vật chất và máy móc hiện đại, các quy trình thăm khám, điều trị được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, kinh nghiệm sẽ đem lại kết quả điều trị bệnh tối ưu cho Quý khách hàng.

Trong trường hợp bạn cần được tư vấn và đăng ký khám, hãy liên hệ ngay với Vietlife qua hotline (024) 73078999; Bộ phận CSKH  sẽ hỗ trợ bạn đặt lịch khám và tư vấn cụ thể hơn về các dịch vụ tại Vietlife Clinic.